Alınteri Gazetesi 21. Yüzyıla Sosyalizmi Yazacağız!
Türkiye İş Kurumu’nun (İŞKUR) 2018 Yılı Faaliyet Raporu, işçinin cebinden çekilen primlerle oluşturulan İşsizlik Sigorta Fonu’nun işsizler ya da işsizliği önlemek dışında her yere harcandığını gösteriyor bir kez daha. Raporun sunduğu veriler aynı zamanda AKP’li devletin ücret ve istihdam politikalarının da deşifrasyonu niteliği taşıyor.
Harcama kalemleri içinde hane halkına yapılan yardımlar ya da kâr amacı gütmeyen kuruluşlar yani dernek, birlik, kurum, sandık ve benzerlerine aktarılan paralar diye belirtilen kalemler var mesela. Bu kalemlerden “kar amacı gütmeyen kurumlar” diye tabir edilen dernek vs. ye giden para 17 milyar 266 milyon 62 bin 744 lira olmuş. “Hane halkına yapılan transferler” kalemindeyse 5 milyar 920 milyon 361 bin 153 liralık bir harcama yapılmış.
Bu veriler, fonun kullanım alanlarının AKP’nin neoliberal sömürüdeki ustalığını da kanıtlarcasına esas olarak işçi ve emekçilerin düzenli ve güvenceli işlerde istihdamını değil, güvencesiz, esnek, günübirlik işlerde istihdamını ve ortaya çıkan yoksulluk uçurumunun da “dilencileştirme” politikalarıyla yönetilmesini, bunun da işçiden kesilen paralarla oluşturulan bu fondan karşılanmasını ifade ediyor.
İşsizlik verilerinin resmi rakamlarla bile 5 milyona dayandığı bu koşullarda Fon’a başvuranların sayısının bu oranların altında kalıyor olması da Türkiye’deki esnek-güvencesiz istihdamın temel istihdam biçimi olduğunun tipik ifadesidir. Ayrıca krizin önemli bir göstergesi olan işsizlik rakamlarındaki tırmanışa karşı her defasında fondan patronlara aktarılan paralarla “istihdam seferberliği” düzenleyen AKP’nin bu hovardalığının da istihdam namına somut bir sonuç yatamadığının göstergesidir.
Raporun basına yansıyan özeti şöyle:
İşsizlik Sigortası Fonu’ndan 2017 yılında 14 milyar 513 milyon 483 bin 540 lira, 2018 yılında ise 10 milyar 555 milyon 662 bin 791 liralık artışla 25 milyar 69 milyon 146 bin 332 lira harcandı. Harcama kaleminden dikkat çeken ise kâr amacı gütmeyen kuruluşlar yani dernek, birlik, kurum, sandık ve benzerlerine 17 milyar 266 milyon 62 bin 744 lira verilmesi oldu.
Hane halkına yapılan transfer
Türkiye İş Kurumu’nun 2018 Yılı Faaliyet Raporu’na göre fondan hane halkına yapılan transferler 5 milyar 920 milyon 361 bin 153 lira oldu.
Fondan 2018 yılında vergi, resim, harçlar ve benzeri giderler için yapılan ödeme 1 milyar 720 milyon 621 bin 537 lira.
Ayrıca görevlendirme giderleri için 1 milyar 720 milyon 659 bin 964 lira ödendi.
Konkordato, iflas durumlarında işçi alacakları ödendi
Patronların konkordato ilan etmesi, aciz vesikası alınması, iflasını ilan etmesi ya da iflasın ertelenmesi nedeniyle işçilerin ücretleri Ücret Garanti Fonu’ndan karşılanıyor. Rapora göre 2018 yılında Ücret Garanti Fonu’ndan 20 bin 865 kişiye toplam 81 milyon 27 bin lira verildi.
Reel ücret artışını engellemek hedef
Gazete Duvar’a konuşan istihdam uzmanı Sinan Ok’un tabloya dönük yorumu şöyle: “Aslında AKP’nin hedefi de bu, işsizliği arttırarak reel ücret artışını engellemek. 2010 yılından bu yana AKP bu politikayı sermaye kesimi için başarılı bir şekilde uyguluyor. Bunu daha etkili yapmak için Çalışma Ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’nın emeği koruyan yaklaşımını tasfiye etti, kamudaki istihdamı ihraçlarla güvencesiz hale getirdi, özel istihdam büroları eliyle kiralık işçilik uygulamasını legal hale getirdi; en kötü koşullarda mülteci emeği kullanımını göz yumuyor ve kayıtdışı istihdamı destekliyor.”
1.6 milyon kişi işsizlik ödeneğine başvurdu
Rapora göre fondan yapılan bazı harcama kalemleri de şöyle:
-2018 yılında işsizlik ödeneğine 1 milyon 635 bin 111 kişi başvurdu, 841 bin 847 kişi hak kazandı ve toplam 4 milyar 824 milyon 135 bin 690 lira ödeme yapıldı. Kısa çalışma ödeneği kapsamında
-1393 kişiye 3 milyon 70 bin 784 lira verildi.
-Çalıştıkları kuruluşun özelleşmesi sonucu mağdur olan işçilere iş kaybı tazminatı alıyor. 2018 yılında bu tazminattan yararlanan 1296 kişiye toplam 14 milyon 280 bin 489 lira ödendi.
-Doğum sonrası analık hali izninin bitiminden itibaren kadın işçi ya da üç yaşını doldurmamış çocuğu evlat edinen kadın veya erkek işçilere ücretsiz izin veriliyor. Bu izni alanlar gerekli şartları yerine getirdiği takdirde yarım çalışma ödeneği almaya hak kazanıyor. 2018 yılında 8 bin 365 kişiye 18 milyon 472 bin 44 lira yarım çalışma ödeneği verildi.
